Net zo befaamd als onze tulpen en klompen. De Edammer kaas was wereldberoemd. De glorieuze positie van de Edammer wordt beschreven in een nieuw boek. Ook blijkt hoe deze kaas Edam steeds verder verliet.
Fabrieksmatig wordt de Edammer alleen nog in het Groningse Marum geproduceerd. Herrezen is de eens zo bloeiende kaasmarkt van Edam. Als toeristische attractie. Hoe de Edammer de wereld veroverde is de titel van het boek. Het is een uitgave van Vereniging Oud Edam en Uniepers Uitgevers to Hoorn. Auteur Marc Argeloo, met kaas opgegroeid in zijn geboortestad Alkmaar, heeft zich uitvoerig verdiept in de opvallende geschiedenis van een klein, rond kaasje. Zijn verhaal begint met de vestiging van de eerste boeren in Edam rond het jaar duizend en eindigt in 2010 met de toekenning van een – voor Edam zinloze – beschermde Europese status.
Cleyne casekens uit Edam werden in de vijftiende eeuw aangevoerd in Kampen. De productie van deze kazen breidde zich later uit tot ver buiten Edam. ‘Edammer’ was toen een soortnaam geworden. Het stadje aan de Zuiderzee ontwikkelde zich als een levendige handelsplaats. Veel kaaspakhuizen werden gebouwd.
De grote internationale doorbraak van de Edammer ontstond rond i600. Meer dan 600.000 stuks Edammers werden in de periode 1778-1800 in Hamburg aangevoerd vanuit de haven van Edam. Belangrijke afzetlanden in de eerste helft van de negentiende eeuw waren onder meer Frankrijk, Portugal, Zweden, Noorwegen, de Baltische staten en Rusland.
De Edammer is in 1951 uit handen gegeven, vertelt kaashandelaar Kees Schardam in het boek. In Europees verband is toen besloten dat de Edammer ook in ander landen gemaakt mocht worden. Het begin van het einde. Met de opmars van moderne kazen en de vettere en vollere smaak van de Goudse kaas verloor de Edammer in Nederland verder terrein.
Als enige kaasmaker in Noord-Holland maakt Sjaak Koopman uit De Weere nog Edammertjes. Fabrieksmatige productie in grote aantallen in onze provincie is definitief verleden tijd. Tot 2007 produceerde de Cono in Naar fabriek Neerlandia in Stompetoren Edammers. Dat stopte met de sluiting van Neerlandia. Zuivelgigant Friesland Campina verkoopt vanuit Marum Edammers onder de naam Noordwester.
Het boek telt 120 pagina’s, is verkrijgbaar in de boekwinkel en kost € 19,90.